Jakie są symptomy tzw. ryzyka dysleksji i specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu?

Dysleksja rozwojowa oznacza specyficzne trudności w nauce czytania i pisania. Terminu tego używa się do określenia syndromu zaburzeń, a w ramach tego syndromu stosuje się terminy charakteryzujące się odmiennym obrazem klinicznym oraz symptomami, mianowicie:

• dysleksja- specyficzne trudności w czytaniu (specyficzne zaburzenia czytania),

• dysortografia- specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (specyficzne zaburzenie opanowania poprawnej pisowni),

• dysgrafia- specyficzne trudności w opanowaniu kaligraficznego pisma (specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych).

Współwystępowanie wielu z poniżej wymienionych objawów pozwala wysunąć przypuszczenie, że możemy mieć do czynienia z dzieckiem tzw. ryzyka dysleksji.

Symptomy tzw. ryzyka dysleksji:

1. wiek niemowlęcy i poniemowlęcy:

• opóźnienia w rozwoju mowy ( wypowiadanie pierwszych słów, zdań prostych i złożonych),

• opóźnienia w rozwoju ruchowym- trudność z równowagą i koordynacją ruchową (dziecko późno zaczyna chodzić, biegać, przejawia małą zręczność manualną, nie podejmuje próby samodzielnego rysowania, przejawia nieporadność w samoobsłudze, np. w myciu rąk, jedzeniu łyżką bądź ubieraniu się);

2. wiek przedszkolny (3-5 lat):

• mała sprawność ruchowa w zakresie całego ciała- trudności z utrzymaniem równowagi, dziecko słabo biega, przejawia niezdarność ruchową, źle funkcjonuje w zabawach ruchowych, przejawia trudność w nauce jazdy na rowerku trójkołowym,

• mała sprawność ruchowa rąk- przejawia się trudnością i niechęcią
  w czynnościach samoobsługowych ( np. sznurowanie butów, zapinanie guzików), trudności w zabawach manipulacyjnych ( np. nawlekanie korali) oraz trudności w prawidłowym trzymaniu ołówka, a także zbyt słaby lub mocny nacisk podczas rysowania,

• słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa- trudności budowania z klocków, niechęć w podejmowaniu próby rysowania ( nieumiejętność rysowania koła jako 3 latek, krzyża i kwadratu jako 4-latek, trójkąta jako 5-latek),

• opóźniony rozwój lateralizacji- przejawia się konsekwentnym używaniem na zmianę obu rąk,

• zaburzenia rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej- przejawiają się głównie w formie nieporadności w rysowaniu (rysunki są bogate w treść lecz prymitywne w formę),

• opóźniony rozwój mowy- przejawia się nieprawidłową artykulacją wielu głosek, trudnościami z wypowiadaniem wyrazów złożonych, trudnościami
  z budowaniem wypowiedzi, długim posługiwaniem się neologizmami, problemami z zapamiętywaniem nazw oraz używaniem niewłaściwych przedrostków;

3. klasa zerowa (wiek 6-7 lat)

• obniżona sprawność ruchowa- trudności z bieganiem, skakaniem, rzucaniem oraz łapaniem piłki, uczeniem się jazdy na hulajnodze,

• trudności z wykonywaniem ruchów precyzyjnych w zakresie samoobsługi- trudności ze sznurowaniem na kokardkę, używaniem nożyczek, widelca,

• opóźnienie rozwoju lateralizacji- oburęczność,

• opóźnienie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni- problemy ze wskazaniem na sobie części ciała, trudności z określaniem kierunków (prawo-lewo),

• trudności z rysowaniem (rombu, szlaczków, odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych),

• trudności z wyróżnianiem elementów z całości oraz syntetyzowaniem w całość ( budowanie z klocków, układanie mozaiki według wzoru),

• trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych określających stosunki przestrzenne ( nad- pod, za- przed, wewnątrz- na zewnątrz),

• wadliwa wymowa (przekręcanie wyrazów, błędy gramatyczne),

• trudności z zapamiętywaniem- wiersza, piosenki, materiału uszeregowanego
  w serie i sekwencje ( dni tygodnia, pory roku, miesiące, szeregi cyfrowe),

• trudności w różnicowaniu głosek podobnych ( z-s, p-b, k-g), trudności
  z wydzielaniem sylab i głosek ze słów,

• trudności w orientacji w czasie (problem z określaniem pory roku, dnia bądź godziny),

• trudności w nauce czytania w klasie zerowej- wolne tempo czytania, głoskowanie, przekręcanie wyrazów, trudności z rozumieniem treści,

• problemy przy pierwszych próbach pisania liter- zapisywanie od strony prawej do lewej, pisanie cyfr i liter zwierciadlanie.

  Opracowanie: mgr Weronika Rakowiecka-Kachel

  Źródło: Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Tom 2, pod red. T. Gałkowskiego, G. Jastrzębowskiej