JAK DBAĆ O ZDROWIE PSYCHICZNE PODCZAS EPIDEMII?

Szanowni Państwo,

Choć dbanie o zdrowie fizyczne jest obecnie najważniejszym celem, który realizujemy poprzez przestrzeganie oficjalnych zaleceń dotyczących środków ostrożności, to nasze zdrowie psychiczne jest równie ważne w tym trudnym czasie epidemii. Pojawia się więc pytanie – jak możemy o nie zadbać? Spróbuję teraz krótko na nie odpowiedzieć, a w wolnej chwili zapraszam Państwa serdecznie do zagłębienia się we fragmenty artykułów naukowych innych psychologów i psychoterapeutów, które zamieszczam w załączniku do tego wpisu.

Psychika ludzka jest niezwykle silna i przetrwać może najgorsze czasy – nie tylko epidemii, ale także i biedy czy nawet wojny – wychodząc z tego nawet silniejsza. Jest to tym bardziej prawdopodobne, im bardziej pozwolimy zadbać o siebie nie tylko naszym bliskim, ale także i samemu sobie. I pamiętajmy, że dbając o siebie (swoje zdrowie fizyczne, ale i psychiczne, warunkujące m.in. dobre samopoczucie) dbamy też o naszych bliskich, którym oszczędzamy w ten sposób trosk o nas samych i dajemy im to co najlepsze – zdrowych siebie.

Oto kilka zasad, którymi powinniśmy się kierować, chcąc zadbać o swoje zdrowie psychiczne:

1. Pamiętaj, że trudne emocje które odczuwasz są normalne – pozwól sobie je odczuwać

Walczenie z niechcianymi i trudnymi emocjami nie sprawi, że one znikną. Zaprzeczanie emocjom powoduje, że narastają one, szukając innego, bardziej szkodliwego ujścia – często poprzez objawy fizjologiczne takie jak drżenie, duszności, permanentne zmęczenie, napięcie mięśni, a nawet spadek odporności.

Może się zdarzyć, że w danej chwili nie mamy czasu zająć się emocjami lub związanymi z nimi obawami – zapiszmy je wówczas na kartce lub w telefonie, by móc do nich wrócić, gdy znajdziemy chwilę by się nimi zająć. Nie bójmy się mówić o tym co czujemy i czego się boimy. Wsparcie społeczne jest jednym z najsilniejszych czynników wspierających zdrowie psychiczne i rozwój człowieka.

2. Znajdź i zanotuj sposoby, które zwykle pomagają Ci w trudnych sytuacjach – stosuj je, gdy poczujesz, że sytuacja Cię przerasta

Każdy z nas ma inne metody radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Dla jednych może to być rozmowa z bliską osobą lub rozpisanie problemu na kartce, dla drugich słuchanie muzyki lub spacer, a dla trzecich wysiłek fizyczny. Niektórzy potrzebują najpierw pobyć chwilę sami, a później porozmawiać, inni odwrotnie, itd. Ważne jest to, by słuchać siebie i swoich potrzeb w trudnych chwilach.

Pomyśl, co zwykle przynosi Ci ukojenie. Przypomnij sobie sytuacje, w których udało Ci się odzyskać spokój i równowagę i zapisz jak do tego doszło. Dzięki temu poznasz lepiej Twoje indywidualne sposoby radzenia sobie, a dzięki ich spisaniu będą one zawsze dostępne. W trudnych sytuacjach nie zawsze możemy bowiem myśleć racjonalnie i na spokojnie zastanowić się nad tym, jak sobie pomóc.

3. Rób coś co sprawia Ci przyjemność

Nie można zagłębiać się w siebie i swoje uczucia czy lęki w nieskończoność. Tak jak na poszukiwanie informacji ze świata powinniśmy wydzielić sobie ograniczony (krótki) czas w ciągu dnia (nie częściej niż dwa razy dziennie i nie przed spaniem, ponieważ może to powodować trudności z zaśnięciem), tak samo nie powinniśmy całe dnie zatapiać się w emocjach i pogrążać w myślach.

Każdy z nas ma rzeczy, które lubi robić najbardziej lub takie, na które „zawsze brakowało mu czasu”. Może teraz uda nam się znaleźć chwilę choć na jedną z nich. Możemy ustalić w domu godzinę, w której dajemy wolne jednemu z członków rodziny, przejmując na chwilę jego obowiązki (np. opiekę nad dziećmi), by pozwolić mu w ten sposób zrobić coś dla siebie. Może poczytać książkę lub czasopismo, wykonać ręczną robótkę lub ozdobić meble, pomajsterkować w garażu albo poleżeć ze słuchawkami z ulubioną muzyką w uszach. Takie chwile normalności i przyjemności są bardzo ważne dla naszego dobrego samopoczucia i zdrowia.

4. Zadbaj o to, by się wysypiać, zdrowo odżywiać i zadbać o codzienną aktywność fizyczną

W zdrowym ciele zdrowy duch – to nie tylko powiedzenie, ale najszczersza prawda. Pisałam już o tym, że to co czujemy, a właściwie emocje, którym zaprzeczamy mogą objawiać się poprzez różne dolegliwości w ciele. Ta zależność jest dwustronna – to co dzieje się z naszym ciałem, to jak o nie dbamy i jak je traktujemy, wpływa na to jak się czujemy, a przede wszystkim jak dobrze radzimy sobie z wyzwaniami i problemami. Wypoczęty i zdrowy człowiek ma większe zasoby by poradzić sobie dobrze w trudnej sytuacji niż chronicznie niewyspany, zmęczony i niezdrowo odżywiający się.

5. Rozmawiaj

Wiele metod może obniżyć nasz lęk i inne trudne emocje (np. wysiłek fizyczny), sprawić, że zmęczymy się tak, że nie mamy już siły myśleć, albo po prostu odciągnąć skutecznie nasz umysł od trudnych tematów. Jest to niezwykle ważne, by móc w krytycznej sytuacji szybko zniwelować te przykre uczucia i myśli, kiedy nie możemy się nimi zająć. To nie sprawia jednak, że problemy, myśli i emocje znikną (o czym już była mowa). Stąd ważne jest by znaleźć czas na uporanie się z nimi… na omówienie ich, na przyznanie się do nich, na danie im prawa do istnienia, skoro i tak istnieją wewnątrz nas.

Jeśli zwykła rozmowa z bliską osobą nie jest w stanie pomóc i nadal czujemy, że trudne emocje oraz myśli przytłaczają nas za bardzo – nie bójmy się sięgnąć po pomoc specjalistów, którzy w  tym szczególnym czasie oferują ją zdalnie, a często również bezpłatnie (m.in. w ramach akcji Psychologowie dla Społeczeństwa).

Pamiętajmy, że dbanie o siebie to najlepsza forma dbania o naszych bliskich!

Tylko z pełni zdrowi fizycznie i psychicznie będziemy mogli prawdziwie zatroszczyć się o innych.

Życzę Państwu zdrowia, a także czasu i siły by móc zatroszczyć się o siebie. Bądźmy dla siebie samych dobrymi przyjaciółmi.

Psycholog Natalia Krawiec 

Ewa Gierasimiuk – dbanie o zdrowie psychiczne podczas epidemii koronawirusa